TEDE Universidade Católica de Santos Programa de Pós-graduação Mestrado em Educação
Use este identificador para citar ou linkar para este item: https://tede.unisantos.br/handle/tede/7997
Tipo: Dissertação
Título: A educação escolar indígena a partir da aldeia mãe do litoral - Peruíbe-SP : um estudo autobiográfico
Autor(es): Gomes, Ubiratã Jorge de Souza
Primeiro Orientador: Almeida, Maria Isabel de
metadata.dc.contributor.advisor-co1: Schefer, Maria Cristina
Primeiro membro da banca: Almeida, Maria Isabel de
Segundo membro da banca: Saul, Alexandre
Terceiro membro da banca: Valentini, Luísa
Resumo: Esta pesquisa tem como objetivo refletir sobre a educação “escolar” indígena, iniciada a partir dos ancestrais Tupi-Guarani que demarcaram a Aldeia Mãe, a Aldeia do Bananal, localizada em Peruíbe, Baixada Santista - SP. Ao contar essa história, conto um pouco da minha, do modo de ser aluno, professor, pesquisador e, principalmente, liderança indígena, herdeiro de um legado de lutas para a garantia de direitos ao meu povo. Apresento um estudo autobiográfico com fragmentos históricos em que a educação, no contexto da cultura indígena foi mapeada, no ir e vir entre o passado e o presente. Desse modo, preciso dizer que nos tornamos Tupis na simbiose com os costumes, com os valores, com o crescimento atrelado e respeitoso à Mãe Terra. Nesse sentido, é necessário reconhecer na Constituição de 1988 o ponto alto para a autonomia e o exercício da liberdade cultural dos povos indígenas no Brasil.
Abstract: Esta investigación tiene como objetivo reflexionar sobre la educación “escolar” indígena, iniciada por los antepasados tupí-guaraníes que demarcaron la Aldea Madre, Aldeia do Bananal, ubicada en Peruíbe, Baixada Santista - SP. Al contar esta historia cuento un poco de la mía, de la forma de ser estudiante, maestro, investigador y, sobre todo, líder indígena, heredero de un legado de luchas para garantizar los derechos de mi pueblo. Presento un estudio autobiográfico con fragmentos históricos en los que se mapeó la educación, en el contexto de la cultura indígena, en el ir y venir entre el pasado y el presente. De esta manera, debo decir que nos convertimos en Tupis en simbiosis con las costumbres, con valores, con un crecimiento vinculado y respetuoso a la Madre Tierra. En este sentido, es necesario reconocer en la Constitución de 1988 el punto culminante para la autonomía y el ejercicio de la libertad cultural de los pueblos indígenas en Brasil.
Mbawyky Mbarií (Resumo em Tupi-Guarani) Kowa Mba’e kwaareká onhimongwetá, nhandetsy kwery nhanderamoi kwery Pakoawaty pygwa oikowa ekwé, Eiwa Tupi guarani, ombotsawa ekwé nhandewy maraipa nhambo’e nhandereko. Amombe’u maramo pamepe, txereko regwa árami amombeu, txeema nhomboe’a, txeema mba’e kwaareká marai atxaukatse djadjapo porã awari nhandereko katu, mbaewa eiwa, nhandetsy kwery nhanderamoi kwery oedjawa ekwé txewy odjepy awa. Atxaukata maraipa txereko regwa, Ay rapé ymagware rape agwatamawy, nhande Tupi djaikwaa maraipa djadjapo, maraipa djadjepy, maraimpa nhanhimboeté awari nhandetsy ywy. Araim ramo djadjepy kwatiapara katu, djaetxakwaa kowa kwatia omée nhandewy nhandereko djaiko porã, djawewe awii nhande ywy.
Palavras-chave: educação indígena; história de vida; memória viva; tupi-guarani
educación indígena; historia de vida; memoria viva; tupí guaraní
nhandereko nhanhimbo’e; manduá; nhandewa rekó regwa katu
CNPq: CNPQ::CIENCIAS HUMANAS::EDUCACAO
Idioma: por
País: Brasil
Editor: Universidade Católica de Santos
Sigla da Instituição: Católica de Santos
Departamento: Centro de Ciências da Educação e Comunicação
Programa: Mestrado em Educação
Citação: GOMES, Ubiratã Jorge de Souza. A educação escolar indígena a partir da aldeia mãe do litoral - Peruíbe-SP : um estudo autobiográfico. 2023. 56 f. Dissertação (mestrado) - Universidade Católica de Santos, Programa de Pós-Graduação stricto sensu em Educação, 2023
Tipo de Acesso: Acesso Aberto
URI: https://tede.unisantos.br/handle/tede/7997
Data do documento: 6-Set-2023
Aparece nas coleções:Mestrado em Educação

Arquivos associados a este item:
Arquivo Descrição TamanhoFormato 
Ubiratã Jorge de Souza Gomes.pdfDissertação_Mestrado em Educação3.5 MBAdobe PDFThumbnail
Visualizar/Abrir


Os itens no repositório estão protegidos por copyright, com todos os direitos reservados, salvo quando é indicado o contrário.